Những mối quan hệ khởi đầu bằng sự gắn kết và tình yêu có thể biến thành xấu xí và bi kịch. Trong các mối quan hệ bạo hành, có những trường hợp còn tội phạm nguy hiểm đến mức chết chóc hơn. Một phần công việc của tôi, một nhà tâm lý pháp y, là đánh giá nguy cơ bạo lực từ những kẻ hành hung để xây dựng kế hoạch an toàn cho nạn nhân và hướng dẫn kế hoạch tái hòa nhập cho kẻ phạm tội.
Điều này không dễ dàng chút nào; có rất nhiều rào cản tâm lý khiến chúng ta khó nhận ra thực tế. Nhiều người trong chúng ta ngại thừa nhận – thậm chí với chính bản thân – rằng mình đang bị lạm dụng bởi người bạn đời. Ngay cả khi biết rõ đó là bạo hành, ta vẫn dễ dàng tìm lý do để bao biện: Là do rượu, là do cách dạy dỗ sai lầm, là do tuổi thơ không trọn vẹn.
Nhưng ngay cả khi nhận ra bạo lực gia đình, việc dự đoán nó cũng không hề đơn giản. Các chuyên gia tâm lý thường có xu hướng đánh giá quá cao nguy cơ bạo lực, khiến những nguồn lực hỗ trợ vốn đã khan hiếm không được tập trung đúng chỗ cho những người thực sự cần thiết.
Image: Tinnakorn jorruang/Shutterstock
Ngược lại, trong khi đó, các nhân viên thi hành pháp luật lại thường đánh giá thấp mức độ rủi ro. Một nghiên cứu lớn từ Anh Quốc năm 2019 cho thấy, dù các nhân viên tuyến đầu đã dùng công cụ đánh giá rủi ro có cấu trúc để xem xét nguy cơ tổn hại nghiêm trọng cho nạn nhân, độ chính xác của họ cũng chỉ nhỉnh hơn việc tung đồng xu chút đỉnh.
Thực tế là một số ít kẻ gây hại lại chịu trách nhiệm cho phần lớn các vụ bạo hành nghiêm trọng, và phần lớn những hành vi này chỉ tập trung vào một nhóm nạn nhân nhất định. Vì vậy, việc phân định rõ ràng đâu là nguy cơ thật sự quan trọng là điều hết sức cần thiết. Nghiên cứu mới nhất từ Trường Điều Dưỡng Johns Hopkins đã chỉ ra 20 yếu tố ảnh hưởng đến mức độ tăng hay giảm của nguy cơ bạo lực – như việc kẻ bạo hành có súng trong tay, có đe dọa tự sát hay hành vi bạo lực có dấu hiệu leo thang hay không.
Tuy nhiên, có một dấu hiệu nguy hiểm vượt trội hơn cả: hành vi bóp cổ. Những kẻ bạo hành từng bóp cổ nạn nhân thường dễ thực hiện các hành vi bạo lực tột độ khác; đó là lời cảnh báo rằng họ chẳng còn giới hạn nào. Rất có thể, họ sẵn sàng tội phạm giết người.
Chỉ Có Bạn Mới Quyết Định Ai Được Vòng Qua Cổ Mình
Một nghiên cứu lớn tại Mỹ cho thấy bạo lực gia đình với hành vi bóp cổ là một dấu hiệu đặc biệt và mạnh mẽ, có thể dự báo khả năng giết người hoặc cố ý giết người. Thống kê cho thấy hành vi này làm tăng nguy cơ lên gấp bảy lần.
Điều này không chỉ quan trọng để các nạn nhân hiểu rõ, mà còn cấp thiết với những ai muốn giúp đỡ họ. Hai mươi phần trăm trong số những người bị sát hại liên quan đến bạo lực gia đình là bạn bè, người thân, hàng xóm hay người khác (bao gồm cả cảnh sát) đã cố gắng can thiệp giúp nạn nhân. Thật dễ tưởng tượng rằng kẻ dám bóp cổ vợ hoặc bạn gái mình cũng có thể sẵn sàng tấn công những người cố ý giúp đỡ.
Đặt Câu Hỏi Đúng Về Hành Vi Bóp Cổ
May mắn thay, thông tin về dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm này đang dần được truyền bá rộng rãi. Chẳng hạn, quận San Diego vừa khởi động chiến dịch hướng dẫn các nhân viên y tế nhận biết dấu hiệu bạo lực gia đình qua hành vi bóp cổ. Bạn có thể nghĩ rằng việc nhận ra những dấu vết này rất dễ dàng: chỉ cần nhìn những vết đỏ hay bầm quanh cổ. Nhưng thực tế không đơn giản như vậy.
Hơn một nửa trường hợp không có bất kỳ dấu hiệu hoặc vết thương nào trên cổ nạn nhân, khiến việc phát hiện trở nên rất khó khăn, trừ khi nhân viên y tế biết cách hỏi đúng câu hỏi và nhận biết các triệu chứng khác, như giọng khàn, đau họng, trí nhớ suy giảm, đau khi nuốt, và khó thở. Còn có những hậu quả lâu dài khác, cả về tâm lý lẫn thể chất, khó thấy hơn nhưng không kém phần nghiêm trọng.
Nhiều phụ nữ trong các nhà tạm lánh bạo hành gia đình đã kể về những lần suýt bị bóp cổ, nhưng cảnh sát và nhân viên y tế thường bỏ sót dấu hiệu này. Điều đó đang dần thay đổi. Dù không có bằng chứng cho thấy tần suất bóp cổ không gây tử vong tăng lên, số lượng cáo buộc tội phạm hình sự về hành vi này đã tăng gấp bốn lần trong sáu năm qua. Ngày càng có nhiều cảnh sát đưa nạn nhân đến gặp các chuyên gia pháp y để thẩm định và đặt những câu hỏi đúng: nạn nhân bị bóp cổ như thế nào, có bị đe dọa hay đánh đập theo cách nào khác không, hành vi này đã lặp lại bao nhiêu lần, có liên quan đến rượu hoặc chất kích thích không, và phản ứng của nạn nhân ra sao.
Điều Cần Nhớ
Kể từ năm 2017, mỗi ngày có bốn phụ nữ bị giết bởi chính người bạn đời của mình. Bóp cổ thường là hành vi bạo hành cuối cùng kẻ ác nhân thực hiện trước khi giết người; sống sót sau khi bị bóp cổ nghĩa là bạn đã sống sót khỏi một vụ mưu sát. Từ góc nhìn rủi ro bạo lực, bóp cổ không gây chết người là một dấu hiệu nguy hiểm ngang ngửa với mùi rượu trong cuộc kiểm tra lái xe khi say. Trong bất kỳ tình huống bạo hành gia đình nào, hành vi này cần phải được hỏi đến, được nhắc đến, và nếu xuất hiện, cần phải hành động ngay. Như câu ngạn ngữ xưa đã nói, “cẩn thận ngàn lần vẫn hơn là mất mạng chỉ một lần.”
Nguồn: The Most Critical Red Flag of Domestic Violence
Theo tamlyhoctoipham.com