Tâm lý học của màu xanh lục
Những đặc điểm tâm lý học tích cực
Màu xanh lục làm chúng ta an lòng ở mức độ rất nguyên thủy. Nơi nào có màu xanh lục, nơi đó chúng ta có thể tìm thấy đồ ăn và nước uống − đây là màu tương đương với sự sống. Xanh lục rơi vào giữa phổ màu, và mắt người hầu như không phải điều tiết cũng có thể nhìn thấy được màu này. Do đó, đây là màu rất thư giãn đối với chúng ta, và là màu sắc biểu thị cho sự cân bằng, hòa hợp.
Những đặc điểm tâm lý học bất lợi
Bị bao quanh bởi quá nhiều màu xanh lục hoặc sai tông màu có thể dẫn tới cảm giác trì trệ và nhàm chán. Một mặt ở phần đầu phổ màu thì xanh lục có thể đại diện cho sự sống sinh sôi, mặt khác ở đoạn cuối phổ màu thì nó có thể truyền tải sự mục rữa, thối nát.
Những tông màu lục
Chúng ta có thể thấy nhiều màu xanh lục hơn bất cứ màu nào, điều này khiến tôi nhớ lại khi mình tham gia bài kiểm tra đặt tên màu với Dimitris Mylonas ở Chương 2. Trong rất nhiều tông màu xanh lục, chúng ta có xanh aqua, xanh ngọc lục bảo, xanh rừng, xanh ô-liu, xanh kaki, xanh ngải đắng, xanh thủy tinh, xanh bạc hà, xanh ngọc, xanh rêu, xanh đậu, xanh cỏ, xanh thông, xanh lục nhạt, xanh bọt biển và xanh hồ trăn.
Những tác động tâm lý học bạn có thể trải nghiệm sẽ biến động theo từng tông màu và độ đậm nhạt của màu. Xanh aqua khiến tâm hồn ta được nâng đỡ và làm tươi mới, xanh ô-liu có thể khiến ta cảm thấy hơi nặng nề và thiếu thốn trong cuộc sống. Tuy nhiên không có gì thư thái hoặc xoa dịu như màu xanh vàng chanh. Tôi gọi đó là màu xanh thay thế bản ngã. Phần màu vàng trong xanh vàng chanh khiến sắc xanh này tràn đầy sự sống và năng lượng. Nó có thể tiếp thêm sinh lực và nhiệt huyết, say mê và sảng khoái. Khi bạn thiếu cảm hứng, xanh lục rất có thể là màu sắc tốt.
Màu xanh lục trong ứng dụng
Khi bạn bước vào một doanh nghiệp có nội thất màu xanh lục, bạn bắt đầu cảm thấy dễ chịu. Bạn sẽ cảm thấy thư thái hơn như được quay lại thiên nhiên. Bạn có thể để ý thấy rằng gần đây ở nước Anh và khắp châu Âu, McDonald’s đã thay đổi một vài cửa hàng sang màu xanh lục. Nó không còn mang ý nghĩa hối hả chạy tới mua một thứ đồ ăn nhanh nữa. Bạn có thể thư giãn, thoải mái, thậm chí nán lại lâu hơn với một ly cafe. Chuyện gì đang diễn ra vậy? Có phải họ đang cố nhắm tới nhóm khách hàng trưởng thành hơn không, hay họ vẫn duy trì những khách hàng cũ mà giờ đây những người đó đã trưởng thành? Hoặc có lẽ họ đang đánh vào một phần thị trường của Starbucks? Hoặc có thể họ chỉ muốn cải thiện những chứng chỉ “xanh” của mình?
Tâm lý học của màu tía
Những đặc điểm tâm lý học tích cực
Những gì về cơ bản chúng ta coi là màu tía, mà trong ánh sáng phổ màu được gọi là “màu tím”, là một sự kết hợp của sức mạnh, năng lượng và sự mạnh mẽ của màu đỏ với sự liêm khiết và trung thực của màu xanh lam. Đây là màu có bước sóng ngắn nhất trong tất cả các màu và là bước sóng cuối cùng chúng ta có thể nhìn thấy, do đó nó tạo ra sự kết nối với những khu vực cao hơn, ra toàn vũ trụ và xa hơn nữa. Đó là màu chúng ta liên kết với sự nhận thức tâm linh và sự suy tư, đó là lý do tại sao đây là màu được những người có thiên hướng tâm linh hoặc thiền ưa thích sử dụng. Đó là màu của sự chiêm nghiệm và tìm kiếm sự thật cao xa hơn.
Những đặc điểm tâm lý học bất lợi
Bao quanh mình bởi quá nhiều màu tía hoặc sử dụng sai tông màu có thể khiến bạn trở nên quá hướng nội và mất kết nối với thực tại. Sử dụng sai tông màu có thể truyền đạt sự rẻ tiền và dơ dáy nhanh hơn bất cứ màu sắc nào.
Những tông màu tía
Có những tông màu ấm như màu hoa tử đinh hương, hoa violet, cẩm quỳ − và những tông lạnh như màu hoa oải hương, hoa cà và sắc tía hoàng gia.
Màu tía trong ứng dụng
Màu tía đã được sử dụng trong hoàng gia, những người giàu có và những người có địa vị cao trong nhà thờ từ hàng thế kỷ. Vị trí thượng lưu của nó nảy sinh từ sự khan hiếm và chi phí của màu nhuộm. Julius Caesar đã ra sắc lệnh rằng ông là người duy nhất được phép mặc màu tía. Trong phiên tòa của vua Henry đệ VIII, Bá tước Surrey bị kết tội làm phản vì đã mặc “Màu của Đức Vua”. Nữ hoàng Elizabeth đệ I cấm bất cứ ai trừ những thành viên thân cận trong hoàng gia được phép mặc màu tía. Đương nhiên, những đức vua, hoàng hậu và hoàng đế đều tin rằng họ là đại diện của Chúa Trời trên mặt đất và do đó, họ có một sự kết nối đặc biệt với những sức mạnh cao siêu− có lẽ đó là một lý do khác khiến màu tía trở thành một màu rất quan trọng với họ.
Cho đến tận năm 1856, khi một sinh viên ở trường Đại học Hóa học Hoàng gia tình cờ phát hiện ra phương pháp chế tạo màu này một cách nhân tạo trong khi đang cố gắng tạo ra một loại thuốc chống bệnh sốt rét, màu tía mới bắt đầu trở nên phổ biến rộng rãi. Nhưng nó đã và vẫn luôn là một màu đặc biệt.
Emmeline Pethick-Lawrence, biên tập viên của tờ Suffragette Votes for Women, đã viết, “Tất cả mọi người đều biết rằng sắc tía là màu của hoàng gia, nó đại diện cho dòng máu hoàng gia đang chảy của mỗi người phụ nữ đòi quyền bầu cử ở Anh, cho bản năng của sự tự do và phẩm giá.” Và trong cuốn tiểu thuyết nổi tiếng Sắc Tía của Alice Walker, Shug Avery đã nói với Celie rằng, “Tôi cho rằng nếu bạn bước qua một màu tía đâu đó trên một cánh đồng và không chú ý tới nó thì sẽ khiến Chúa Trời phật lòng.”
Bạn có biết hãng Cadbury đã cố gắng sáng chế ra một sắc tía đặc biệt cho bánh kẹo của mình nhằm ngăn chặn những công ty sô-cô-la khác sử dụng màu này không?
Tâm lý học của màu xám
Màu xám thuần khiết được tạo ra từ màu trắng và đen. Nó không phải thứ này cũng chẳng phải thứ kia, không có mà cũng chẳng không. Màu xám nằm ở giữa, mập mờ và lửng lơ. Do đặc điểm gần như thiếu hẳn đi màu sắc, nó không hề thu hút sự chú ý. Màu xám là màu của sự thoái lui, cho phép nhiều màu sắc sặc sỡ khác chiếm lấy vị trí trung tâm.
Những đặc điểm tâm lý học tích cực
Bạn có thường nghe thấy người ta nói, “Tôi luôn yêu những ngày xám trời” không? Về khía cạnh tâm lý, màu xám thuần khiết không có bất kỳ đặc điểm tích cực nào. Hầu hết chúng ta đều cảm thấy buồn rầu, chán nản và chỉ muốn nằm lì khi trời xám và khi đó dường như bất cứ nơi đâu cũng không còn màu sắc gì nữa cả. Nhưng điều đó không có nghĩa là con người không phản ứng tích cực với màu xám. Là màu sắc che đậy cho tính cách, màu xám cho phép bạn giữ sự tách biệt và không bị làm phiền. Mọi người thường dùng màu xám để làm dịu đi sự ồn ã của cảm xúc trong cuộc sống hằng ngày và có thể cảm thấy được xoa dịu bởi sự có mặt của nó. Nó có thể được sử dụng như là một tấm lưới an toàn và dễ dàng lẩn tránh phía sau. Khi ở nhà, bạn bao quanh mình với màu xám cũng giống như quấn mình vào tổ kén tránh khỏi thế giới bên ngoài, chuẩn bị bước vào giai đoạn ngủ đông.
Những đặc điểm tâm lý học bất lợi
Tuy nhiên, qua thời gian, những gì ban đầu chúng ta tìm thấy trong sắc xám là sự yên bình đối với một số người có thể trở nên mỏi mệt và cạn kiệt.
Xung quanh đó quá nhiều màu xám có thể khiến bạn cảm thấy bị vắt kiệt và suy yếu. Tôi nhớ điều này đã xảy đến với tôi trong một dịp đặc biệt. Tôi có cuộc hẹn một người bạn ở quán cà phê và tới trễ; tôi chạy vào quán và thở hổn hển. Ngay lập tức chợt thấy mình thư giãn khi nhìn lên những bức tường màu xám của quán. Chúng tôi đều chú ý thấy mình được nghỉ ngơi và trở nên bình tĩnh hơn. Tuy nhiên, trạng thái “bình tĩnh” đó cứ tiếp tục và tiếp tục, vậy nên khi rời đi vài giờ sau đó, tôi không còn cảm thấy thư giãn nữa, mà thay vào đó là bị vắt kiệt và mệt mỏi. Bạn có thể thấy rằng nếu bạn ngủ trong một căn phòng màu xám, thay vì thức giấc và cảm thấy khoan khoái, bạn lại cần một suất đúp espresso để có được một buổi sáng tỉnh táo.
Những tông màu xám
Đối với màu xám thì ta có những sắc xám ấm và những tông xám lạnh.
Nhờ hiểu được những tác động tâm lý học của màu xám, bạn sẽ có thể quyết định xem nó có phải là màu sắc phù hợp để sử dụng không. Bạn cũng sẽ biết là nếu mình cảm thấy mệt mỏi và kiệt sức, thì rất có thể là do tác động của màu xám.
Màu xám trong ứng dụng
Liệu có phải xu hướng gần đây cho tất cả mọi thứ mang màu xám đều liên quan đến bước tiến hối hả của sự thay đổi trong thế giới hiện đại? Khi những thứ bao quanh chúng ta gây bối rối và khiến ta cảm thấy không an toàn, ta sẽ làm bất cứ điều gì có thể để đơn giản hóa sự phức tạp. Có lẽ không phải là tình cờ khi thế giới đang tăng tốc với công nghệ và toàn cầu hóa (bên cạnh sự bất ổn về chính trị), chúng ta thấy bản thân dần chuyển qua bảng màu trắng, xám, đen đơn giản − sử dụng màu xám như một cách tự vệ, khiến bản thân cảm thấy an toàn và bảo đảm. Một thứ chúng ta không thể kiểm soát được là sự hỗn loạn cảm xúc quanh mình, và chúng ta bảo vệ mình ở cấp độ vô thức bằng cách lựa chọn màu sắc bao quanh.
Tôi đã phát hiện ra rằng nói chuyện về màu xám với mọi người sẽ khiến họ trở nên phòng thủ hơn trong việc sử dụng nó hơn bất cứ màu nào khác − mà điều này cũng hợp lý bởi nếu chúng ta dùng màu xám một cách vô thức để khiến bản thân cảm thấy an toàn và bảo đảm, thì điều cuối cùng chúng ta muốn là từ bỏ nó.
Tâm lý học của màu trắng
Những đặc điểm tâm lý học tích cực
Màu trắng là sự hoàn hảo. Nó thuần khiết và không vấy bẩn, trao cho chúng ta một cảm giác yên bình và tĩnh lặng, giản đơn và rõ ràng. Màu trắng có thể làm sáng rõ một tâm hồn lộn xộn và đem đến sự an toàn về mặt cảm xúc.
Những đặc điểm tâm lý học bất lợi
Nhưng màu trắng cũng có thể được nhìn nhận là lạnh lùng, thiếu lòng trắc ẩn và khô khan. Nó có thể được coi là tách biệt và lãnh đạm. Màu trắng có thể giúp làm dịu đi sự ồn ào, xao nhãng và hỗn loạn của cuộc sống hiện đại, nhưng cũng có thể tiến tới điểm đóng băng. Vào những năm 1950, những căn phòng lót nệm trắng toát và những bộ áo trói trắng tinh được dùng trong các bệnh viện tâm thần như là một cách để làm dịu nhiệt cảm xúc.
Sắc trắng rực rỡ
Bạn có biết màu sơn bán chạy nhất là tông màu có tên Sắc Trắng Rực Rỡ không? Sắc Trắng Rực Rỡ là một màu nhân tạo được phát triển sau khi kết thúc Thế chiến thứ hai. Đó là màu duy nhất không xuất hiện trong thế giới tự nhiên, đó là lý do tại sao cơ thể ta khó có thể điều chỉnh và kết nối với nó.
Vậy tại sao nó lại phổ biến đến như vậy? Đối với tôi đây là sự lựa chọn màu sắc “không cần ra quyết định” khiến nó dễ dàng được sử dụng trên diện rộng, những không gian mênh mông như bãi đỗ xe, nhà xưởng, cầu thang hoặc vùng có thể bị thất nghiệp nghiêm trọng, những nơi mà hầu như không có sự cân nhắc về cách con người có thể cảm nhận màu sắc. Nó rất phổ biến với các kiến trúc sư, bởi nó vẽ ra một không gian chính xác và không can thiệp vào thiết kế của họ. Tôi thường có các cuộc thảo luận với những kiến trúc sư về sự yêu thích của họ dành cho màu trắng để tạo ra những không gian sống sạch sẽ, không tì vết, và điều này có thể tác động như thế nào lên những người sống tại đó.
Những tông màu trắng
Những tông màu ấm bao gồm trắng ngà, trắng nhạt và những tông màu trắng mát mẻ như trắng sò, Trắng Rực Rỡ và trắng tinh khiết.
Màu trắng trong ứng dụng
Những bệnh viện là một ví dụ tốt về cách chúng ta có thể trải nghiệm tính hai mặt trong tâm lý học màu sắc. Một mặt, những tác động tích cực của màu trắng phù hợp với mục đích của cơ quan chủ quản bệnh viện. Màu trắng giúp không gian trở nên sạch sẽ hợp vệ sinh, yên tĩnh và theo trật tự. Mặt khác, bệnh nhân có thể trải nghiệm những tác động tâm lý trái ngược và cảm thấy bị xa lánh, lạnh nhạt, lo sợ và thậm chí là bị bỏ rơi về mặt cảm xúc. Không có cảm giác nào là có lợi cho sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của bệnh nhân hoặc quá trình phục hồi. Thường thì nhân viên cần phải làm vất vả gấp đôi để bù lại cho môi trường lạnh lẽo, khắc nghiệt. Bạn sẽ để ý thấy rằng những bệnh viện, viện dưỡng lão và các trường học đang chuyển dần khỏi những môi trường toàn màu trắng vì những tác động bất lợi cho sức khỏe và hạnh phúc đã dần được nhận thức rộng rãi hơn.
Tâm lý học của màu đen
Những đặc điểm tâm lý học tích cực
Màu đen thuần khiết là màu có rất nhiều đặc điểm (giống như màu đỏ). Trong khi hầu hết phụ nữ bị hấp dẫn bởi sự quyến rũ, thanh lịch và tinh tế của nó, màu đen cũng có thể truyền đạt bản chất, quyền lực và gia tăng thêm sự trang trọng trong cử chỉ. Màu đen hấp thụ tất cả ánh sáng và không phản xạ trở lại. Nó có thể gợi lên một không khí bí ẩn, mang đến sự an toàn về mặt cảm xúc bằng cách tạo ra một hàng rào bảo vệ và thậm chí cho phép chúng ta lẩn trốn.
Những đặc điểm tâm lý học bất lợi
Màu đen thuần khiết cũng có thể biểu lộ sự đối lập với tất cả những đặc tính tích cực của nó. Về nhược điểm, nó có thể được coi là sự đe dọa và đáng sợ, lạnh lùng, không thể tiếp cận và quá nghiêm trọng. Màu đen có thể khiến ta cảm thấy ngột ngạt và làm nảy sinh cảm giác nặng nề và áp bức.
Màu đen trong ứng dụng
Năm 2018, những người tham dự lễ trao giải Quả cầu vàng ở Los Angeles − một nghi lễ nổi tiếng với những bộ váy sặc sỡ truyền thống diễu hành xuống thảm đỏ như thể đó là một phần của giải thưởng − đã mặc toàn các trang phục màu đen. Vậy tại sao? Như chúng ta sẽ thấy chi tiết hơn trong chương tiếp theo, màu sắc có thể diễn tả cảm giác và suy nghĩ của chúng ta mà không cần phải nói một từ nào. Nó có thể tự truyền đạt một ngụ ý phức tạp. Và đây là những gì đã xảy ra tại Quả cầu vàng. Màu đen có thể quyến rũ và tinh tế và cũng có thể nghiêm túc và quyết đoán. Khi được mặc trong bối cảnh này (nghiêm túc), nó đã truyền tải và ủng hộ bầu không khí ảm đạm của các phong trào “Me too” và “Time’s Up”, đồng thời bày tỏ thái độ quyết đoán và thực tế: những người đàn ông và phụ nữ này đang hành động rất nghiêm túc và đừng có gây chuyện với họ.
Sự hòa hợp sắc màu
Chúng ta vừa khám phá những đặc điểm tâm lý của mười một màu chính, nhưng trên thực tế, ý nghĩa của một màu hoàn toàn có thể thay đổi khi nó được kết hợp với màu khác. Lấy ví dụ như màu đen và màu vàng. Như chúng ta vừa thấy, một số đặc tính tâm lý tích cực của màu đen là sự tinh tế, sang trọng, quyến rũ cũng như an toàn và bảo đảm về mặt cảm xúc. Những đặc tính tâm lý tích cực của màu vàng bao gồm việc thúc đẩy cảm giác hạnh phúc. Màu vàng nâng đỡ tinh thần, củng cố sự tự tin và lòng tự trọng; nó thân thiện và chào đón. Bây giờ, hãy nhìn vào những gì xảy ra khi bắt gặp hai màu này đi cùng nhau bằng cách lấy một ví dụ được tìm thấy trong tự nhiên.
Khi nhìn thấy một con côn trùng biết bay màu đen, bạn biết rằng nó vô hại. Nó có thể gây phiền nhiễu, nhưng bạn biết điều đó sẽ không làm tổn thương bạn. Tuy nhiên, khi nhìn thấy một con côn trùng biết bay có màu đen và vàng, đó lại là một câu chuyện khác. Theo bản năng, chúng ta biết nó không hề vô hại. Chúng ta có thể nhận biết từ màu sắc rằng nó có ngòi chích và sẽ làm đau chúng ta.
Làm việc với màu sắc luôn tuyệt vời hơn nhiều khi ta nhìn vào tất cả các màu so với việc chỉ tổng kết từng màu riêng biệt. Chúng ta không nhìn từng màu sắc tách rời, và cách các màu sắc kết hợp với nhau là thứ tạo ra sự phản hồi xúc cảm của chúng ta.
Vậy làm thế nào để chúng ta tìm ra cách các màu sắc liên quan đến nhau, màu sắc nào đi cùng nhau là phù hợp để tạo ra những hành vi tích cực mà chúng ta muốn thấy − và những màu sắc nào không hợp với nhau?
Mời các bạn tìm hiểu thêm ở cuốn sách tội phạm học Liệu Pháp Tâm Lý: Ứng Dụng Màu Sắc Thay Đổi Cuộc Sống - Tác giả Karen Haller
Theo tamlyhoctoipham.com