Tóm tắt điểm chính
- Trải nghiệm mối quan hệ của cha mẹ thường ảnh hưởng đến con cái khi trưởng thành.
- Một số con đường (như bất an về cảm xúc) có thể giải thích cách các mô thức này lan truyền qua các thế hệ.
- Việc hiểu rõ các con đường này có thể mở ra cơ hội can thiệp, phá vỡ các khuôn mẫu không lành mạnh.
Nếu cha mẹ bạn ly hôn, liệu bạn có rơi vào tình cảnh tương tự?
Có một mặt, ý tưởng rằng sự ổn định trong mối quan hệ được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác có vẻ kỳ lạ. Bạn không phải là cha mẹ mình; mối quan hệ của bạn diễn ra ở một thời điểm khác, với những áp lực khác biệt.
Nhưng ở mặt khác, những trải nghiệm trong quá khứ và niềm tin của mỗi người có thể định hình hành trình tình cảm. Nếu từng chứng kiến cha mẹ ly hôn, cách bạn nhìn nhận và tương tác với thế giới có thể thay đổi. Những niềm tin thấm nhuần từ việc chứng kiến mối quan hệ của cha mẹ có thể khiến mối quan hệ của chính bạn trở nên mong manh hơn trước nguy cơ đổ vỡ.
Các con đường dẫn đến sự truyền dẫn giữa các thế hệ
Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy trải nghiệm tình cảm của mỗi người có mối liên hệ với trải nghiệm của cha mẹ họ. Amato và Patterson (2017) đã tổng hợp các nghiên cứu về sự truyền dẫn giữa các thế hệ trong sự bất ổn tình cảm, chỉ ra một số yếu tố giúp giải thích vì sao thách thức trong mối quan hệ của cha mẹ lại dự báo được khó khăn của con cái họ khi trưởng thành.
Thiếu kỹ năng xây dựng mối quan hệ
Nếu học hỏi qua quan sát và mối quan hệ của cha mẹ đầy mâu thuẫn, tránh né, thiếu tình cảm hoặc không có sự hỗ trợ, thì con cái khó có được kỹ năng xây dựng mối quan hệ tốt như những người từng chứng kiến cách duy trì mối quan hệ lành mạnh ngay từ nhỏ.
Quan niệm phi truyền thống về mối quan hệ
Chứng kiến cha mẹ ly hôn và tận mắt thấy cuộc sống thay đổi có thể mở rộng cách suy nghĩ về mối quan hệ. Trong khi một số gia đình giữ vững quan điểm văn hóa rằng hôn nhân phải bền lâu, việc thấy cha mẹ ly hôn có thể khiến trẻ dễ dàng coi chia tay là một lựa chọn hợp lý hơn so với những đứa trẻ lớn lên trong một gia đình không tan vỡ.
Bất an về cảm xúc
Chứng kiến cha mẹ chia tay có thể gieo rắc sự bất an sâu sắc về niềm tin và tình yêu. Những cảm giác bất an này có thể phá vỡ các mô thức lành mạnh. Nếu vấn đề của cha mẹ dẫn đến việc nghi ngờ giá trị bản thân, thiếu niềm tin, hoặc sợ bị tổn thương khi mở lòng, thì những bất an này sẽ khiến việc xây dựng mối quan hệ lâu dài trở nên khó khăn hơn.
Căng thẳng
Việc cha mẹ ly hôn có thể khiến cuộc sống hàng ngày của con trẻ đầy căng thẳng. Từ những xáo trộn ngắn hạn đến các thay đổi lâu dài như việc phải sống trong một gia đình tái tổ chức, căng thẳng này có thể ảnh hưởng đến trẻ khi trưởng thành và dẫn đến các vấn đề trong mối quan hệ tình cảm.
Lựa chọn cuộc sống rủi ro
Trẻ em có cha mẹ ly hôn có thể ít được giám sát hơn, dễ rơi vào trạng thái căng thẳng và có xu hướng tham gia vào các hành vi rủi ro như lạm dụng chất kích thích. Một số thậm chí có thể sớm bước vào các mối quan hệ thân mật, điều này cũng liên quan đến sự bất ổn trong mối quan hệ sau này.
Phá vỡ các khuôn mẫu xuyên thế hệ
Những bậc cha mẹ gặp khó khăn trong mối quan hệ nên cân nhắc cách hành vi của họ ảnh hưởng đến con cái, đồng thời tạo điều kiện hỗ trợ (như trao đổi cởi mở, trị liệu tâm lý) để chăm lo sức khỏe cảm xúc của trẻ. Việc cung cấp những hình mẫu tình cảm lành mạnh và giảm thiểu căng thẳng cho trẻ trong suốt quá trình chuyển đổi của gia đình có thể giúp phá vỡ các con đường tiêu cực liên quan đến trải nghiệm của cha mẹ và con cái.
Trong một số trường hợp, việc cha mẹ chia tay có thể mang lại lợi ích quan trọng cho trẻ, đặc biệt khi mối quan hệ đó có yếu tố lạm dụng. Chia tay có thể là bước cần thiết để giúp trẻ, khi trưởng thành, hiểu rõ hơn thế nào là tình yêu lành mạnh.
Nghiên cứu này cũng gợi mở rằng những người trưởng thành từng trải qua ly hôn của cha mẹ nên xem xét lại các mô thức tình cảm của mình và cách họ đã trải nghiệm mối quan hệ của cha mẹ. Việc nhận thức rõ hơn về các giả định của bản thân về tình yêu và sự ổn định, cùng với sự hỗ trợ từ trị liệu tâm lý, có thể là bước quan trọng giúp phá bỏ các khuôn mẫu không lành mạnh và xây dựng những mối quan hệ bền vững hơn.
Nguồn: How Your Parents' Relationship May Predict Your Own – Psychology Today
Theo tamlyhoctoipham.com