“Tâm trí tồn tại trong một chốn riêng, và tự nó có thể tạo nên thiên đường nơi địa ngục, địa ngục chốn thiên đường.” - John Milton, Paradise Lost (Thiên đường đã mất)
Hãy nhìn vào hình ảnh ấn tượng dưới đây. Bây giờ, hãy nhắm mắt và mường tượng lại bức tranh.
Tâm trí bạn đang thấy các thiên thần áo trắng nhảy múa trên thiên đường tăm tối, hay đám quỷ đen đúa cư ngụ trong một địa ngục trắng sáng. Trong bức họa của M. C. Escher, cả hai khung cảnh đều có thể hiện ra. Một khi nhận thức được sự tương ứng giữa thiện và ác, bạn sẽ không thể chỉ nhìn một thứ mà không thấy thứ còn lại. Tiếp sau đây, tôi sẽ không cho phép bạn quay trở lại trạng thái phân tách tuyệt đối giữa Mặt tốt lành và Vô tội của bạn với Mặt xấu xa và Tội lỗi của họ. “Mình có thể làm điều ác không?” là câu hỏi mà tôi muốn bạn cân nhắc nhiều lần khi chúng ta cùng nhau trải qua chuyến hành trình đến những môi trường xa lạ.
Có ba sự thật tâm lý được rút ra từ bức tranh của Escher. Thứ nhất, thế giới là nơi tràn ngập cả điều thiện và điều ác - đã, đang và sẽ luôn như vậy. Thứ hai, rào ngăn cách giữa thiện và ác là một thứ mỏng manh và dễ dàng bị xuyên thủng. Thứ ba, thiên thần có thể trở thành ác quỷ và, có lẽ khó tưởng tượng hơn, ác quỷ cũng có thể trở thành thiên thần.
Có lẽ bức tranh sẽ khiến bạn liên tưởng đến sự biến đổi tối hậu của cái thiện thành cái ác, khi Lucifer trở thành Satan. Lucifer, “kẻ mang ánh sáng”, chính là thiên thần được Chúa yêu mến cho đến khi hắn thách thức quyền lực của ngài và bị tống xuống địa ngục cùng nhóm thiên thần sa ngã. “Thà ngự trị dưới địa ngục còn hơn là phục dịch trên thiên đường”, Satan - “kẻ thù của Chúa - đã cao ngạo nói như vậy trong bài thơ Paradise Lost của Milton. Dưới địa ngục, Lucifer/Satan trở thành một kẻ dối trá rỗng tuếch ưa sử dụng những lời lẽ khoe khoang, phô trương giáo mác. Tại buổi họp mặt của muôn quỷ được tổ chức dưới địa ngục với sự tham gia của tất cả những chúa quỷ hùng mạnh nhất, tất cả chúng đều chắc chắn rằng Satan sẽ không thể giành lấy Thiên đường trong một cuộc đối đầu trực tiếp. Tuy nhiên, kẻ kề cận bên Satan, Beelzebub, đã đưa ra một giải pháp xấu xa cùng cực để trả thù Chúa: làm hư hỏng loài người, tạo vật vĩ đại nhất của Chúa. Dù Satan đã thành công cám dỗ Adam và Eva làm trái lời Chúa và dẫn dụ họ vào cái ác, Chúa vẫn phán quyết rằng họ có thể được cứu rỗi. Tuy nhiên, Satan vẫn có thể luồn lách qua những phán quyết đó và giờ những trò mê hoặc, cám dỗ con người. làm điều ác.
Tội lỗi của Lucifer được các nhà tư tưởng thời Trung Có gọi là “cupiditas”. Với Dante, những tội lỗi này sinh từ gốc rễ đó là những tội lỗi ác độc nhất “của loài sói”. Khi đó, bên trong linh hồn tồn tại một lỗ đen sâu hun hút mà dẫu có bao nhiêu quyền lực và tiền bạc cũng không thể lấp đầy. Với những người đang phải chịu đựng căn bệnh hiểm nghèo mang tên cupiditas, mọi sự tồn tại nằm ngoài bản thân mình chỉ có giá trị khi nó có thể được lợi dụng hoặc hấp thụ. Theo Dante, những kẻ phạm phải tội lỗi này đang bị đày đọa ở tầng địa ngục thứ chín, bị đông cứng trong Hồ Băng. Chúng không quan tâm đến bất kỳ điều gì ngoài chính mình và vĩnh viễn bị bao trùm trong cái tôi băng giá. Bằng cách khiến mọi người chỉ tập trung vào bản thân, Satan và những kẻ dưới trưởng đã quay lưng lại với tình yêu thương hòa hợp, gắn kết tất cả các sinh vật sống.
Tội lỗi của loài sói khiến con người khước từ lòng biết ơn và cho rằng bản thân mình là điều tốt đẹp duy nhất - cái tôi cũng chính là nhà tù của họ. Trong tầng thứ chín của địa ngục, những tội nhân đã bị ám bởi một con chó sói tham lam vô độ, đồng thời bị đóng băng trong một nhà tù do chính mình dựng nên, nơi tù nhân và cai ngục được hợp nhất trong một thực tại duy kỷ.
Chúng ta sợ cái ác, nhưng lại bị nó mê hoặc. Chúng ta tạo ra những thuyết âm mưu xấu xa, sau đó lại tin tưởng vào những câu chuyện ấy và huy động các lực lượng chống lại cái ác. Chúng ta coi “người khác” như những sự tồn tại khác biệt và tội phạm nguy hiểm vì ta không biết gì về họ, nhưng lại rất hào hứng đánh giá hành vi tình dục và vi phạm đạo đức của những người không liên quan tới mình. Khi viết kết luận cho bài nghiên cứu về Hiện thân của Ác quỷ, giáo sư tôn giáo David Frankfurter đã tập trung vào việc xây dựng hình ảnh xấu xa ở “người khác”:
Việc coi những con người khác như những kẻ tàn bạo ăn thịt người, quỷ dữ, phù thủy, ma cà rồng (hoặc tập hợp của tất cả những điều này) là dấu hiệu của phép nghịch đảo. Những câu chuyện chúng ta kể về những con người “nằm ngoài ta” thường là về sự ác man, trụy lạc và quái dị của họ.
Trích từ cuốn sách tội phạm học HIỆU ỨNG LUCIFER - Tác giả: Philip Zimbardo
Cuốn sách tội phạm học là thành quả sau quá trình nghiên cứu kéo dài 30 năm về nguồn gốc cái ác của giáo sư Zimbardo. “Hiệu ứng quỷ dữ” chứa đựng rất nhiều những nghiên cứu động trời về tâm lý học, đi sâu vào những phần đen tối nhất của con người, nhưng trên tất cả, lý thuyết mà tác giả muốn nhấn mạnh đó là những nhân tố làm biến đổi tâm lý, từ đó thay đổi hành vi của con người. Đồng thời qua đó, ông cũng thể hiện một cái nhìn đầy thấu hiểu và nhân văn.
Thông tin chi tiết về cuốn sách
Tiki: https://ti.ki/r7i8NUOb/HIEUUNGLUCIFER
Theo tamlyhoctoipham.com