Tại sao phải hiểu về tự tử?
Khi ai đó mà tôi yêu quý nghĩ đến việc rời bỏ thế giới này, điều đầu tiên cần làm là chuẩn bị một tâm thế rộng mở để sẵn sàng tìm hiểu cũng như thấu hiểu hơn suy nghĩ đó xuất phát từ nỗi đau nào. Xét riêng về điểm này, việc hiểu biết tự sát dường như là điều quan trọng đối với nhiều người chứ không riêng gì các chuyên gia sức khỏe tâm thần - những người đang đi đầu trong việc ngăn chặn tự sát. Có khi, đây sẽ là bước đầu để tiến gần hơn tới việc chữa lành.
Anna Karenina và nỗi đau tâm hồn dẫn lối con người đến kết cục tự sát
Nỗi đau tâm lý (psychache) chính là sự kết hợp giữa psych - mang ý nghĩa tâm lý, tâm thần; và ache - mang ý nghĩa thống khổ, theo đúng nghĩa đen thì nó có nghĩa là nỗi đau tâm hồn nghiêm trọng đến mức không thể chịu đựng thêm được nữa. Khi nhu cầu tâm lý mà bản thân theo đuổi bị đổ vỡ thì cá nhân sẽ sinh ra những cảm xúc tiêu cực như trầm cảm, lo âu, phẫn nộ; và đó chính là nỗi đau tâm lý, dẫn tới kết cục mang ý định tự sát.
Edwin S. Shieidman đã giới thiệu về "kịch bản tự sát" trong cuốn sách tội phạm học của ông được xuất bản năm 1993 liên quan tới tâm lý của người lựa chọn ý định rời bỏ thế gian sẽ trải qua những giai đoạn tương tự như việc bắt chức một kịch bản nào đó cho đến khi họ thật sự làm điều đó.
Thất lạc cõi người và Học thuyết quan hệ xã hội đối với hành vi tự sát.
Thuyết quan hệ xã hội đối với hành vi tự sát phân biệt “mong muốn tự sát” (suicide desire) và “khả năng có thể tự sát” (suicide capability), cả hai yếu tố này đều được cho rằng là những yếu tố mà người tự sát thường có. Mong muốn tự sát một lần nữa có thể được chia thành các khái niệm “chán nản cảm giác thân thuộc” (thwarted belongingness) và “cảm giác trở thành gánh nặng” (perceived burdensomeness).
Hai yếu tố “cảm giác thân thuộc cản trở” và “cảm giác trở thành gánh nặng” ẩn chứa cái nhìn thấu đáo về thời điểm một người muốn tự kết liễu đời mình hoặc biến mất khỏi thế gian này. “Cảm giác thân thuộc” được nói đến ở đây không chỉ là khái niệm về tính đoàn kết khi là thành viên của các đoàn thể khác nhau như câu lạc bộ, công ty, trường học v.v... mà còn là cảm giác được chấp nhận, được yêu thương và duy trì các mối quan hệ gắn bó đầy ý nghĩa giữa người với người như gia đình, bạn bè, người yêu.
“Cảm giác trở thành gánh nặng” chính là cảm giác “sẽ thật tốt nếu tôi không tồn tại”, “tôi nên biến mất vì lợi ích của những người xung quanh”, và là cảm giác bất lực cho rằng bản thân không thể giúp đỡ bất kỳ ai. Cảm giác tội lỗi khi sống mà liên tục làm phiền tới những người xung quanh cuối cùng sẽ dẫn đến suy nghĩ bản thân nên biến mất thì hơn.
Quả chuông ác mộng và Mối quan hệ giữa trầm cảm – tự sát
Theo kết quả phân tích dữ liệu được công bố bởi Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO: World Health Organization), khoảng 90% những người chết vì tự tử được cho là đã mang một hoặc nhiều chứng rối loạn tâm thần vào thời điểm tử vong. Ngoài ra, Hiệp Hội Tự Sát Học Hoa Kỳ (American Association of Suicidology) cũng công bố rằng trầm cảm là một trong những chứng rối loạn tâm thần có liên quan chặt chẽ nhất với việc tự sát, những người mắc chứng trầm cảm chiếm khoảng một nửa trong tổng số những ca tử vong vì tự sát.
“Quả Chuông Ác Mộng” gần như chứa đựng những trải nghiệm của Sylvia Plath, có thể thấy rằng bà ấy bắt đầu bị trầm cảm ít nhất là từ sau khoảng thời gian lưu trú tại New York, và suy nghĩ tự sát sau khi trầm cảm được phát triển từ mơ hồ đến cụ thể. Trước tiên, bà nghĩ đến việc tự tử, sau đó thử làm, cố gắng thử một cách kích động, và rồi tiến đến hành động tự sát có chuẩn bị kế hoạch kỹ càng. Vậy nên, dù không phải tất cả những người tự sát đều là người bị trầm cảm và những người bị trầm cảm không phải ai cũng sẽ nghĩ đến việc tự sát, nhưng chúng ta cũng có thể nghĩ rằng một loạt các ý định và hành vi tự tử xuất hiện trong Sylvia Plath ít nhất đều là một trong các triệu chứng của bệnh trầm cảm.
Phu Nhân Dalloway và chứng Rối loạn lưỡng cực
Rối loạn lưỡng cực là căn bệnh với trạng thái rối loạn đan xen giữa hưng cảm (nhẹ) và trầm cảm. Tâm trạng vui vẻ và phấn khích bất thường (hoặc cáu kỉnh và quá mẫn cảm), mức năng lượng và cường độ hoạt động tăng lên chính là các biểu hiện của chứng hưng cảm. Trạng thái hưng cảm biểu hiện dưới hình thức khác biệt rõ ràng so với trạng thái bình thường của con người. Vậy nên, trạng thái khác biệt so với thường ngày mang ý nghĩa là “sự xâm nhập”, và giai đoạn tồn tại các triệu chứng này được gọi là “kỳ”. Tâm trạng hưng phấn và nhạy cảm có thể gây cản trở nghiêm trọng đến cuộc sống thường nhật, hoặc làm tăng nguy cơ tự gây thương tích, thậm chí là tự hại chính mình đến mức cần phải nhập viện.
Trong số các chứng rối loạn tâm thần thì Rối loạn lưỡng cực là một trong số ít các chứng rối loạn đứng đầu với nguy cơ tự sát cực kỳ cao. Khi học về các bệnh lý tâm thần, có một mối liên hệ sâu xa giữa rối loạn lưỡng cực với tự sát, đến mức nhất định phải giải quyết nguy cơ tự sát cao của chứng rối loạn này. Theo ấn bản thứ năm của Sổ tay chẩn đoán và thống kê (DSM-5), nguy cơ tự sát trong suốt cuộc đời của một bệnh nhân mắc chứng Rối loạn lưỡng cực xấp xỉ mười lăm lần so với dân số chung. Xác suất người bị Rối loạn lưỡng cực dạng I và dạng II tự tử nhiều hơn một lần trong đời lần lượt là 36.3% và 32.4%, tương ứng với khoảng 1/3 số người mắc chứng Rối loạn lưỡng cực thực hiện hành vi tự sát trên một lần trong đời.
Trích từ cuốn sách tội phạm học Tôi Ước Mình Chưa Từng Được Sinh Ra
Theo tamlyhoctoipham.com