Trước khi chúng ta ngồi thẳng lưng trên ghế văn phòng, trong những căn phòng sáng rực ánh đèn, ăn bữa trưa bằng những chiếc sandwich được sản xuất công nghiệp, tổ tiên chúng ta đã từng co ro trên mặt đất, trú ẩn trong những hang động lạnh lẽo. Khi mùa đông đến, họ phải dùng rìu đập tan lớp băng để có nước uống, và buổi tối, họ quây quần bên nhau để tránh khỏi nỗi sợ hãi trước những con voi ma mút hay tê giác lông mịn đang gầm gừ, điên cuồng lồng lộn bên ngoài.
17.000 năm trước, tại Lascaux, Pháp
Khi ấy, con người sống trong nỗi sợ triền miên – và điều đó hoàn toàn dễ hiểu. Họ luôn đứng trên bờ vực của nạn đói. Chẳng gì đảm bảo họ sẽ còn tồn tại vào năm sau, thậm chí là ngày mai. Họ không có một chút khả năng tự vệ nào trước bệnh tật hay tai họa. Trong nỗ lực tuyệt vọng để tìm kiếm chút an ủi, họ vẽ những hình ảnh về những loài vật mà họ săn bắt trong nỗi kinh hoàng lên vách đá.
Sự sống của họ phụ thuộc vào khả năng đọc vị tâm trạng của nhóm nhỏ cùng chung sống. Nhưng dù cố gắng đến mấy, họ cũng không bao giờ tránh khỏi nguy cơ bị cô lập hay bỏ rơi.
Trên hết, tổ tiên chúng ta đã học được cách cảnh giác. Luôn quan sát, luôn dè chừng, không bao giờ thảnh thơi. Hẳn sẽ có những người sống ung dung, nhưng họ đã bị tiêu diệt từ lâu. Chúng ta không thừa hưởng gene của họ. Chúng ta là hậu duệ của những kẻ lo âu cuồng nhiệt, những người cố đoán trước và ngăn chặn mọi tội phạm nguy hiểm có thể xảy ra – và vì thế mà họ sống sót.
Điều này đáng lẽ nên khiến ta cảm thấy lòng trắc ẩn hơn với chính mình. Dĩ nhiên chúng ta lo sợ, dĩ nhiên chúng ta suy nghĩ quá nhiều. Làm sao mà không như vậy được, khi ta xuất phát từ một nơi như thế? Nỗi sợ đã ăn sâu vào từng tế bào, từng khúc xương của chúng ta. Phần logic trong bộ não chỉ mới xuất hiện rất muộn màng. Phần lớn con người chúng ta vẫn suy nghĩ như một con cáo giận dữ hay một con linh dương bị dồn vào đường cùng.
Chúng ta cố gắng nhìn nhận mọi thứ một cách lý trí, cố đánh giá rủi ro một cách hợp lý. Nhưng thất bại là điều không thể tránh khỏi, đặc biệt là vào những đêm khuya, khi bóng tối bủa vây như trong những hang động thuở sơ khai, và nỗi sợ hãi quay lại cào xé tâm trí ta. Lúc 3 giờ sáng, sự tồn tại của vệ tinh, phẫu thuật nội soi hay máy tính chẳng còn ý nghĩa gì. Chúng ta – thực chất – đang sống trong tâm trí tổ tiên mình, ở một nơi nào đó cách đây 17.000 năm, trong một nơi trú ẩn dưới lòng đất, trong khi bên ngoài những con hổ răng kiếm đang gào thét.
Dù mọi hồi chuông cảnh báo có đang reo vang trong đầu, ta cũng không nhất thiết phải để tâm đến tất cả. Ta có thể bỏ qua phần lớn những nỗi lo sợ của mình, nếu như ta thường xuyên nhớ về những nơi đáng sợ mà ta đã xuất phát – nơi mà tổ tiên chúng ta từng sống sót, chiến đấu và để lại cho ta một món quà vô giá: sự tồn tại của chính ta hôm nay.
Nguồn: OUR ANXIOUS ANCESTRY – The School Of Life
Theo tamlyhoctoipham.com