Bất kỳ ai từng nuôi dạy một đứa trẻ tuổi dậy thì đều hiểu rằng, sự bướng bỉnh gần như là điều không thể tránh khỏi. Khi con bước vào hành trình khám phá bản thân và khẳng định vị trí của mình trong gia đình, chúng sẽ có xu hướng nổi loạn, và chuyện tình cảm cũng không phải ngoại lệ. Thế nhưng, đôi khi, những bậc phụ huynh đầy yêu thương và lo lắng lại vô tình trở thành "kẻ thù số một" chỉ vì không đồng tình với lựa chọn tình cảm của con.
Là cha mẹ, bạn có quyền và trách nhiệm bày tỏ quan điểm về việc liệu người bạn đời của con có thực sự phù hợp hay không. Nhưng trớ trêu thay, sự phản đối của bạn có thể lại chính là chất xúc tác khiến con càng dấn sâu vào một mối quan hệ không lành mạnh. Nghe có vẻ nghịch lý, nhưng đó chính là bản chất của "Hiệu ứng Romeo và Juliet" – một hiện tượng tâm lý được Richard Driscoll, Keith Davis và Milton Lipetz nghiên cứu và đặt tên.
Nghiên cứu kinh điển của họ trên 140 cặp đôi đã cho thấy rằng, sự can thiệp của cha mẹ vào chuyện tình cảm của con chỉ càng làm tình yêu ấy thêm mãnh liệt. Đúng như số phận bi kịch của đôi tình nhân trong vở kịch Shakespeare, khi bị ngăn cấm, tình yêu tuổi trẻ lại càng trở nên cuồng nhiệt. Tuy nhiên, hiểu rõ về hiệu ứng này sẽ giúp cha mẹ có cách tiếp cận khéo léo hơn để đồng hành cùng con trong những rung động đầu đời.
Dưới đây là ba cách giúp bạn tránh rơi vào cái bẫy của hiệu ứng "Romeo và Juliet" khi đối diện với chuyện tình cảm của con.
1. Để Con Được Học Hỏi Từ Chính Sai Lầm Của Mình
Sự phản kháng của tuổi teen đôi khi không hẳn là vì tình yêu, mà xuất phát từ nhu cầu được tự chủ, được tôn trọng và được thấu hiểu. Đây là giai đoạn con đang loay hoay giữa hai thế giới: vừa khao khát được tự do đưa ra quyết định, lại vừa bị chi phối bởi những ràng buộc xung quanh.
Nghiên cứu trên tạp chí Personality and Social Psychology Bulletin đã chỉ ra rằng, những cặp đôi trẻ tuổi cảm thấy tình yêu của họ bị ngăn cản thường có xu hướng gắn bó sâu sắc hơn – không phải vì họ thực sự hạnh phúc hay đầu tư nhiều vào mối quan hệ, mà vì chính những khó khăn bên ngoài đã khiến họ càng muốn chứng minh tình yêu của mình.
Những thử thách chung mà họ cùng trải qua vô tình trở thành sợi dây liên kết cảm xúc mạnh mẽ. Và đôi khi, chính sự phản đối của cha mẹ lại bị xem như một "thế lực cản trở", khiến con rơi vào trạng thái phòng vệ, càng bám chặt vào mối quan hệ mà chúng tin là quan trọng.
Nhưng điều đó không có nghĩa là cha mẹ hoàn toàn bất lực. Thay vì xem sự chống đối của con như một sự thách thức, hãy hiểu rằng đó là dấu hiệu của một quá trình trưởng thành.
Hãy tiếp cận con bằng sự đồng cảm và tò mò thay vì phán xét. Thay vì chỉ trích con đang làm sai, hãy để con tự cảm nhận và suy ngẫm về cách mà mối quan hệ ấy ảnh hưởng đến mình. Quan trọng nhất, hãy luôn nhắc con rằng, dù bất cứ chuyện gì xảy ra, bạn vẫn ở đó – lắng nghe, thấu hiểu và sẵn sàng chở che.
Trừ khi mối quan hệ ấy thực sự gây tổn hại đến thể chất hoặc tinh thần của con, hãy để con có cơ hội tự trải nghiệm và rút ra bài học cho chính mình. Hãy để mọi thứ diễn ra tự nhiên, và đồng hành cùng con trên chặng đường ấy.
Source: Getty Images / Unsplash
2. Trở Thành Một Hình Mẫu Tốt
Cha mẹ có ảnh hưởng sâu sắc đến lựa chọn tình cảm của con cái, nhiều khi mà không hề hay biết. Hiểu được điều này có thể giúp họ đưa ra những quyết định tốt hơn cho chính mình và cho con cái của họ.
Một nghiên cứu năm 2020, được công bố trên Tạp chí Các Mối quan hệ Xã hội và Cá nhân, cho thấy những trải nghiệm thời thơ ấu trong gia đình có tác động mạnh mẽ đến các mối quan hệ sau này. Các nhà nghiên cứu đã phỏng vấn 35 người trẻ trưởng thành và nhận thấy rằng, nếu con cái coi cha mẹ là hình mẫu tốt, chúng sẽ vô thức noi theo cách cha mẹ yêu thương và xây dựng quan hệ.
Ngược lại, nếu cha mẹ không phải là tấm gương tốt, con cái sẽ có xu hướng tìm kiếm một người bạn đời giúp chúng tránh lặp lại những khuôn mẫu tiêu cực đã từng chứng kiến. Thậm chí, nhiều người vội vàng lập gia đình từ khi còn rất trẻ, mong muốn sớm có được một tổ ấm riêng, nơi họ có thể tìm thấy tình yêu thương và sự công nhận mà thuở nhỏ chưa từng nhận được.
3. Tránh Tâm Lý “Chúng Ta Chống Lại Họ”
Làm cha mẹ đôi khi thật mệt mỏi, nhưng dù có bất đồng với con đến đâu, hãy nhớ rằng cả hai đều hướng đến một điều chung—hạnh phúc của con.
Nhiều thanh thiếu niên cảm thấy cha mẹ không lắng nghe mình, khiến các em trở nên chán nản, thu mình lại. Một nghiên cứu năm 2021 thậm chí còn chỉ ra rằng, giao tiếp tích cực giữa cha mẹ và con cái có thể giúp giảm nguy cơ trầm cảm ở tuổi vị thành niên. Vì vậy, dù bạn có đồng tình với mối quan hệ của con hay không, hãy trò chuyện theo cách để con luôn cảm thấy có thể tâm sự với bạn.
Chẳng hạn, thay vì hỏi: “Sao con lại quen người này?” hãy thử: “Con thích điều gì ở mối quan hệ này?” Cách đặt câu hỏi này thể hiện sự quan tâm, thay vì phán xét, khiến con dễ mở lòng hơn. Đồng thời, bạn cũng có cơ hội quan sát và nhận diện những dấu hiệu đáng lo ngại có thể ảnh hưởng đến con.
Nếu cha mẹ giao tiếp theo cách tiêu cực hoặc mang tính phán xét, con có thể sẽ xem người yêu như "người duy nhất thực sự hiểu mình”. Điều này có thể rất tội phạm nguy hiểm nếu con đang ở trong một mối quan hệ độc hại.
Hãy nhớ rằng, tình cảm giữa bạn và con là một mối quan hệ kéo dài suốt đời, bất kể chuyện tình cảm của con có ra sao. Đồng hành cùng con trong những giai đoạn này đòi hỏi sự kiên nhẫn, thấu hiểu và cảm thông. Không có công thức hoàn hảo, chỉ có những cơ hội để học hỏi, trưởng thành và thích nghi.
Mỗi cuộc trò chuyện là một cơ hội để xây dựng niềm tin và gắn kết tình thân. Hãy dang tay đón con thay vì đẩy con ra xa. Ngay cả khi bạn không đồng ý, hãy tin rằng bạn đã giúp con có nền tảng để đưa ra những quyết định đúng đắn—và hãy cho con thấy rằng, dù thế nào đi nữa, bạn vẫn luôn ở đó để đỡ con khi vấp ngã.
Nguồn: 3 Ways to Protect Children From the Romeo and Juliet Effect | Psychology Today
Theo tamlyhoctoipham.com