Ám thị có sức mạnh như thế nào? Thay đổi cách suy nghĩ của mọi người bằng cách tạo ra những thay đổi nhỏ đối với kỳ vọng của họ liệu có khả thi?
Một trong những minh chứng nổi tiếng là hiệu ứng giả dược, để làm yên lòng người bệnh hơn là chữa bệnh (placebo effect): quan điểm cho rằng những viên thuốc giả có thể làm chúng ta tốt hơn.
Nhưng nghiên cứu tâm lý học có rất nhiều phát hiện cho thấy cách mà những ám thị đơn giản có thể ảnh hưởng đến lối suy nghĩ và nhìn nhận thế giới của con người.
Sau đây là 7 ví dụ từ một bài báo được xuất bản trên 'Psychological Science' (Michael và cộng sự, 2012):
1. Tăng trí thông minh
Bạn có thể tăng trí thông minh bằng cách đưa một viên thuốc giả và nói với mọi người rằng đó là viên thuốc giúp nâng cao khả năng nhận thức:
"...khi mọi người uống viên thuốc R273 giả giúp nâng cao nhận thức, họ có xu hướng kỳ vọng nó sẽ cải thiện sự tỉnh táo của bản thân, vì vậy họ đã nỗ lực nhiều hơn trong bài kiểm tra nhưng quy nhầm sự tiến bộ của họ là do R273 (Clifasefi và cộng sự, 2007).
Nó cũng có thể có tác dụng ngược lại nếu bạn bảo với họ viên thuốc này sẽ làm họ ngu đi.
2. Cả tin và dễ bị lừa hơn.
Khi bạn có thể làm mọi người nghĩ rằng họ thông minh hơn, bạn cũng có thể khiến họ trở nên cả tin và dễ bị lừa hơn:
"...đưa cho họ ly cocktail vodka Tonic rởm làm họ dễ bị ảnh hưởng hơn trước những thông tin sai lầm..." (Assefi & Garry, 2003). Tất nhiên là bạn cũng có thể đạt được hiệu quả tương tự với những ly cocktail vodka Tonic thật nhưng cách này lành mạnh và đỡ tốn kém hơn.
3. Socola ngon
Nói với mọi người món ăn này xa xỉ và đắt tiền như thế nào sẽ làm họ trải nghiệm món ăn là xa xỉ hơn. Vì vậy, hãy nói đây là socola Thụy Sĩ, chứ không phải Trung Quốc.
"...khi các sinh viên nếm thử kẹo socola không có nhãn hiệu và được cho biết, trước hoặc sau khi ăn, rằng kẹo có xuất xứ Thuỵ Sĩ hoặc Trung Quốc, những người được báo trước khi ăn đó là kẹo Thuỵ Sĩ thì cho biết họ rất thích kẹo đó." (Wilcox, Roggeveen, & Grewal, 2011).
4. Tôi đang theo dõi anh
'Hiệu ứng Hawthorne' là một trong những hiệu ứng nổi tiếng trong tâm lý học. Đó là quan điểm cho rằng hành vi của con người thay đổi do bị theo dõi.
Trong những nghiên cứu cổ điển trên các công nhân tại nhà máy Hawthorne ở Illinois, các nhà nghiên cứu phát hiện thấy việc thay đổi những điều kiện làm việc vật lý (như đèn) không có những hiệu quả nhất quán lên năng suất.
Thay vào đó, những người được chú ý và nhận được sự chú ý từ những người quản lý đã ảnh hưởng đến sự chăm chỉ làm việc của họ.
5. Tôi kỳ vọng điều tốt hơn
Những kỳ vọng của chúng ta về người khác ảnh hưởng đến cách họ làm việc:
"...khi các giáo viên có những kỳ vọng rằng học sinh học tập tốt, họ đã vô tình cung cấp cho học sinh một môi trường học tập được tăng cường, tạo ra những kết quả tốt hơn (Rosenthal, 2003)."
Điều này giải thích tại sao những kỳ vọng của người khác có thể kiểm soát chúng ta.
6. Chơi thể thao và giải câu đố tốt hơn
Những người chơi thể thao có tiếng là mê tín. Nhưng họ không phải là những người duy nhất. Các thực nghiệm đã phát hiện thấy mọi người nhìn chung là …
"...thực hiện những cú đánh gôn thành công khi họ được nói rằng đó là một quả bóng may mắn, những người giải câu đố tốt hơn khi các thực nghiệm viên làm một động tác tay "may mắn", và chiến thắng trong một trò chơi về trí nhớ khi có sự hiện diện của bùa may mắn (Damisch và cộng sự, 2010)."
7. Cấy ghép ký ức giả
Đôi lúc bạn tự hỏi liệu một số ký ức thời thơ ấu của mình có thật không hay là chúng được xây dựng từ những câu chuyện mà bạn được nghe kể?
“Gần hai thập kỷ nghiên cứu về sự bóp méo ký ức khẳng định rằng trí nhớ có thể được thay đổi thông qua ám thị. Con người có thể bị dẫn dắt để nhớ lại quá khứ của họ theo những cách khác nhau, và họ thậm chí còn bị dẫn dụ để nhớ lại toàn bộ những sự kiện mà trên thực tế chưa từng xảy ra với họ.” (Loftus, 1995)
Hãy nhìn vào mắt tôi …
Đừng xem nhẹ những hiệu ứng này. Trong y học, hiệu ứng giả dược đã được chứng minh là sánh ngang với tác dụng của thuốc hay thậm chí là phẫu thuật.
Tuy nhiên, nó phụ thuộc vào tính dễ bị ám thị của người đó, một cái gì đó mà chúng ta rất khác nhau.
Một phương pháp mà các nhà thôi miên sử dụng để kiểm tra tính dễ ám thị là yêu cầu thính giả đan tay của họ vào nhau trong khi đó ám thị rằng tay của họ đang dính chặt. Bạn càng dễ bị ám thị thì bạn càng thấy khó nới tay ra.
Nguồn
https://www.spring.org.uk/2012/06/9-simple-suggestions-that-change-peoples-perceptions.php
Theo tamlyhoctoipham.com